بررسی تقاضای گردشگری منطقه آزاد ارس با رهیافت مدل معادلات ساختاری

صنعت گردشگری یکی از بزرگ ترین و پربازده ترین فعالیت اقتصادی در دنیا است که بالاترین میزان ارزش افزوده را ایجاد می کند و به طور مستقیم و غیرمستقیم، سایر فعالیت های اقتصادی و فرهنگی را تحت تأثیر قرار می دهد. به همین دلیل رقابت تنگاتنگی بین قدرت های بزرگ جهانگردی جهان برای به دست آوردن سهم بیشتری از این بازار وجود دارد. مناطق آزاد تجاری به منظور پشتیبانی از فعالیت های اقتصادی و برقراری ارتباط تجاری بین المللی و تشویق سرمایه گذاران داخلی و خارجی و ... تشکیل شده اند؛ که به منظور تحقق این اهداف، گردشگری و جذب گردشگر در این مناطق ضرورت دارد. یکی از این مناطق، منطقه آزاد تجاری-صنعتی ارس می باشد که دارای پتانسیل بالای گردشگری و تجاری است؛ اما آمارها نشان از وضع نامطلوب گردشگری در این منطقه است، چرا که میزان گردشگران ورودی در طی سال ها تغییر چندانی نداشته است؛ بنابراین این پژوهش باهدف بررسی عوامل موثر بر تقاضای گردشگری در منطقه آزاد ارس انجام شده است. ابزار تحقیق پرسشنامه است که بر اساس نمونه گیری اتفاقی، اطلاعات 70 نفر از گردشگران این منطقه جمع آوری و با رهیافت مدل یابی معادلات ساختاری (sem) مورد تحلیل گرفته است. روایی پرسشنامه توسط اساتید بررسی و تأیید گردید و برای تعیین میزان پایایی بخش های مختلف پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید (813/0 و 873/0). در این راستا تحلیل ما بیانگر آن است که تقاضای گردشگری منطقه آزاد ارس از رضایت گردشگری تجاری، مذهبی، طبیعی و تاریخی و نیز سطح تسهیلات و امکانات موجود در منطقه تأثیر می پذیرد. به عبارتی جهت افزایش میزان تقاضای گردشگری منطقه آزاد ارس باید کیفیت و سطح برخورداری از تسهیلاتی نظیر رستوران، امکانات گردشگری، بهداشتی، اقامتی، پارکینگ و راهنمایی گردشگران منطقه افزایش یابد و نیز تلاش شود با کاهش قیمت به وسیله ی کاهش هزینه مبادله (رفت وآمد، بیمه و سایر هزینه های ترخیص کالا) و نیز افزایش تنوع کالاهای وارداتی میزان رضایت از گردشگری تجاری را افزایش داد. با افزایش تعداد جاذبه های مصنوعی و حفاظت از جاذبه های طبیعی و فراهم سازی بستر مناسب جهت استفاده بوم گردشگران و بازسازی آثار تاریخی (کلیسای چوپان، کاروانسرای خواجه نظر و...) و اماکن مذهبی (امامزاده سید محمد آقا و امامزاده شعیب) می توان میزان رضایت از بوم گردشگری، گردشگری تاریخی و مذهبی را افزایش داد.